انواع بیماری های دهان و دندان

بیماری های دهان و دندان از شایع ترین بیماری های عفونی انسان ها به شمار می روند که اهمیت بسیاری دارند و معمولا روی سلامت کل بدن تاثیرگزارند.

پوسیدگی دندان و بیماری های لثه از مهم ترین و شایع ترین بیماری های دندان و دندان به شمار می روند و می توان گفت تقریبا تمامی افراد یکی از این دو بیماری را در طول عمر خود تجربه کرده اند.

عوامل بسیاری هستند که می تواند روی بروز و گسترش این بیماری ها تاثیرگزار باشد. در این مقاله، مهم ترین و شایع ترین بیماری های دهان و دندان به همراه خصوصیاتشان معرفی شده اند.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان ازانواع بیماری های دهان و دندان است که به واسطه آن، بافت سخت دندان که همان مینا و عاج است، در اثر اسیدی که از باکتری های پوسیدگی ترشح می شود، مواد معدنی، کلسیم و فسفر خود را از دست داده و به مرور زمان از بین می روند.

این بیماری یک مرحله غیرقابل برگشت است و درمان آن تنها از طریق جایگزینی بافت سخت امکان پذیر می باشد.

همچنین در صورتی که پوسیدگی دندان به موقع درمان نشود، این بیماری به ریشه دندان رسیده و ممکن است به درمان های عصب کشی و یا حتی کشیدن دندان نیاز باشد. با بروز پوسیدگی رنگ مینای دندان تغییر پیدا کرده و معمولا محل پوسیده شده سوراخ می شود.

هنگامی که فرد از غذاها و یا نوشیدنی های سرد و گم استفاده می کند، دندان حساس شده و درد می گیرد. همچنین به واسطه پوسیدگیدندان بوی بدی در دهان ایجاد می شود و مواد غذایی بین دندان گیر می کنند.

عوامل ژنتیکی،  رژیم غذایی و نحوه رعایت بهداشت دهان و دندان عواملی هستند که می توانند روی بروز پوسیدگی دندان موثر باشند.

آبسه دندان

آبسه دندان حفره پرچرکی است که داخل و یا اطراف ریشه دندان تشکیل می شود. این بیماری شایع دندان در اغلب موارد به دنبال پوسیدگی دندان ها ایجاد شده که وجود آن به تدریج مینا و عاج دندان را تخریب می کند.

در این صورت، میکروب ها به پالپ دندان هجوم برده و آبسه دندان ایجاد می شود. با بروز این بیماری، هنگام لمس دندان، گاز زدن و یا جویدن مواد غذایی درد شدیدی در دندان ایجاد می شود. دندان دچار آبسه معمولا سست و یا لق می شود.

لثه موجود روی ریشه دندان معمولا متورم شده و قرمز رنگ می شود. درد دندان در صورتی ایجاد آبسه مداوم و کوبشی است.

در برخی موارد از سوراخ ایجاد شده در دندان چرک خارج می شود شده و در دهان بوی بدی ایجاد می شود. در بدترین حالت نیز عفونت به بافت های اطراف دندان سرایت کرده و صورت و غدد لنفاوی گردن متورم می شوند.

همانطور که گفته شد در صورتی که پالپ مورد هجم میکروب ها قرار بگیرد، آبسه دندان بروز پیدا می کند. همچنین التهاب لثه نیز می تواند روی بروز بیماری آبسه بسیار موثر باشد.

برفک دهان

برفک دهان در واقه یک عفونت قارچی است که در غشاء مخاطی دهان ایجاد می شود. این بیماری، نوعی عفونت سطحی می باشد که معمولا بخش های کناری و گوشه های دهان را مبتلا می کند.

گرچه سایر نواحی دهان نیز مانند گونه ها؛ زبان، کام و حلق نیز می توانند در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار بگیرند. معمولا در صورتی که باکتری های مفید دهان از بین بروند، قارچ ها در دهان بیش از حد رشد می کنند در این شرایط بیماری برفک دهان ایجاد می شود.

استفاده بیش از آنتی بیوتیک ها می تواند باعث بروز برفک شود که افراد سالخورده بیشتر در معرض آن قرار دارند. همچنین نوزادانی که به صورت طبیعی به دنیا می آیند، در صورتی که مادر دچار عفونت واژن باشد، نوزاد به برفک مبتلا می شود.

تغذیه نامناسب، ایدز، التهابات ناشی از دندان های مصنوعی، دیابت، مصرف بیشاز حد استروبیدها، خشکی دهان و مصرف موارد مخدر از دیگر عوامل موثر روی بروز برفک دهان می باشند.

فرد می تواند با رعایت منظم بهداشت دهان و دندان و اجتنبا از مصرف آنتی بیوتیک های غیر ضروری از بروز بیماری برفک جلوگیری کند.

ژنژیویت

عفونت یا التهاب لثه ها که در اصطلاح دندانپزشکی به آن ژنژیویت گفته می شود، از بیماری های بافت لثه اطراف دندان است که در صورت بروز، منجر به ایجاد التهاب و عفونت در بافت لثه شده و در بیشتر موارد آن را تخریب می کند.

در این صورت، لثه به تدریج از دندان جدا شده و حفره ای ایجاد می شود که در آن، چرک ها تجمع پیدا میکنند. در صورتی که پلاک و جرم گسترش گیدا کند، بافت لثه بیشتر تحریک می شود و کنده شدن لثه ها از دندان ها با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.

این بیماری هیچگونه دردی ندارد و معمولا با تب بروز پیدا می کند. با بروز این بیماری، دهان و نفس فرد بد بو شده، لثه با تحریک های حتی بسیار کم خونریزی می کند و در این صورت، متورم، حساس و قرمز می شود.

معمولا افرادی که با سرب و بیسموت مواجه هستند و یا از بیماری های خونی مانند سرطان خون رنج می برند، به این بیماری مبتلا می شوند. کمبود ویتامین به دلیل تغذیه نامناسب نیز می تواند باعث بروز این بیماری در افراد مختلف باشد.

همچنین در صورتی که روی دندان پلاک بیش از حد وجود داشته باشد، خطر ابتلا به بیماری ژنژیویت افزایش پیدا می کند.

آفت‌ دهان‌

آفت دهان به واسطه زخم های دردناک موجود در مخاط دهان به وجود می آید. در این صورت، زخم کوچک اما بسیار دردناکی در دهان به وجود می آید که معمولا عمق کمی دارد و حاشیه آن توسط یک هاله قرمز پررنگ احاطه شده است.

آفت دهان در اغلب موارد، روی لب ها، لثه ها، داخل گونه ها، زبان، کام و حتی گلو بروز پیدا می کند. در صورتی که فرد به حمله آفت مبتلا شود، معمولا  تا 3زخم در دهانش به وجود خواهد آمد.

همچنین معمولا 24 ساعت قبل از اینکه آفت دهان بروز پیدا کند، در محل آن احساس مورمور شده و یا سوزش وجود خواهد داشت. علت اصلی بروز آفت های دهانی ناشناخته است.

اما معمولا، استرس های عاطفی و جسمانی، اضطراب، ناراحتی، عصبی بودن، آسیب خوردن به مخاط دهان به دلیل خشن بودن دندان های مصنوعی، استفاده ازغذا های داغ و یا مسواک زدن، مصرف غذاهای ترش و اسیدی، آجیل ها، چیپس های نمکی و همچنین عفونت های ویروسی می تواند احتمال وقوع آفت دهان را بالا ببرد.

بیماری هایی که در این مقاله به همراه خصوصیاتشان معرفی شده اند، از مهم ترین شایع ترین بیماری های دهان و دندان هستند که نشانه ها و علائم خاص خود را دارند.

توصیه می شود با بروز علائم وجود این بیماری ها، به دندانپزشک مراجعه کنید تا از عوارض این بیماری های جلوگیری کرده باشید.

علت بیماری‌های دهان و دندان

مشکلات مربوط به دهان و دندان معمولاً تجمع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها در دهان می‌شوند. هر چند که مقدار کم این باکتری‌ها و ویروس‌ها بی‌ضرر است، اما عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و تشدید مشکلات دندان می‌تواند باکتری‌های تولید کننده اسید را در دهان افزایش دهد و مشکلات جدی‌تری را ایجاد کند. اسیدی شدن فضای دهان می‌تواند به مینای دندان آسیب وارد کند و حفره‌های دندانی را افزایش دهد.

راه‌کارهای اصولی حفظ بهداشت دهان و دندان

برای داشتن دندان‌های سالم و جلوگیری از بیماری‌های لثه باید علاوه بر مسواک زدن به نکات دیگری نیز توجه کنید. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین راه‌های حفظ بهداشت دهان و دندان آشنا شوید.

مسواک زدن و استفاده از نخ دندان

اولین و مهم‌ترین قدم برای رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه است. مسواک زدن دندان‌ها سطح دندان و محیط دهان را پاکسازی می‌کند و تمامی جرم‌های روی دندان را تمیز می‌کند. استفاده از نخ دندان باقی مانده غذاها را از لابه‌لای دندان بیرون می‌کشد و به تمیز شدن دهان کمک بیشتری می‌کند به خاطر داشته باشید که حداقل 2 بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنید و حداقل یک بار نیز لابه‌لای دندان‌ها را با نخ دندان تمیز کنید. در زمان مسواک زدن دندان‌ها فراموش نکنید که سطح زبان را نیز با مسواک تمیز کنید.

سعی کنید برای آموزش حفظ سلامتی دهان و دندان به کودکان وقت بگذارید و از سنین پایین به آن‌ها یاد دهید که چطور از دندان‌های خود به درستی محافظت کنند، تا در سنین بزرگسالی با مشکلات کمتری مواجه شوند.

استفاده از دهانشویه‌های حاوی فلوراید

فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که به تقویت مینای دندان کمک می‌کند و مقاومت دندان‌ها را در برابر باکتری‌ها و اسیدها افزایش می‌دهد. استفاده از دهانشویه‌های آنتی باکتریال حاوی فلوراید می‌تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کند و موجب خوشبو شدن دهان شود.

عدم  استعمال سیگار

سیگار کشیدن و مصرف دخانیات عامل اصلی ابتلا به بیماری‌های لثه و سرطان دهان است. کنار گذاشتن سیگار می‌تواند به حفظ سلامت لثه‌ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک زیادی کند.

مصرف پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها در سلامت سیستم گوارشی و بهبود حرکات روده اهمیت زیادی دارند، اما مطالعات جدید نشان می‌دهد که باکتری‌های سالم موجود در آن می‌تواند به سلامت دندان‌ها و لثه‌ها نیز کمک زیادی کند. شواهد نشان می‌دهد که استفاده از پروبیوتیک‌ها می‌تواند از ایجاد پلاک‌های دندانی جلوگیری کند و بوی بد دهان را کاهش دهد. از طرف دیگر پروبیوتیک‌ها به پیشگیری از سرطان دهان و کاهش التهاب ناشی از بیماری‌های لثه نیز کمک زیادی می‌کنند. ماست، کفیر و کلم ترش از محبوب‌ترین غذاهای حاوی پروبیوتیک هستند.

چک کردن دندان‌ها به‌طور مرتب

برای چک کردن دندان‌ها منتظر نمانید تا به دندان درد دچار شوید و یا ظاهر دندان‌هایتان آسیب ببیند. بهتر است هر 6 ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید و از سلامت دندان‌هایتان مطمئن شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از امکان مشاوره آنلاین با دکتر دندانپزشک استفاده کنید.

محدود کردن مصرف غذاهای مضر

مصرف برخی غذاها می‌تواند خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های مربوط به لثه را افزایش دهد. سعی کنید یک رژیم سرشار از فیبر، با چربی و قند محدود داشته باشید. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه را افزایش دهید. خوردن تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین را تا حد امکان کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که استفاده از انواع سس کچاپ، ماست‌های طعم‌دار، دمنوش‌های شیرین، نوشیدنی‌های ورزشی، آبمیوه‌ها و کیک برای سلامت دهان و دندان شما مضر هستند. بهتر است بعد از استفاده از این خوراکی‌ها حتماً دندان‌های خود را مسواک بزنید.

پرکردن به‌موقع دندان‌ها

پر کردن به‌موقع دندان‌های آسیب‌دیده می‌تواند از تشدید پوسیدگی و خراب شدن ریشه دندان جلوگیری کند. در این روش دندانپزشک بخش آسیب‌دیده دندان را با استفاده از یک مته مخصوص خارج می‌کند و سپس داخل دندان با موادی مخصوص پر می‌شود. برای دندان‌هایی که میزان آسیب‌دیدگی شدیدتری دارند و یا لازم است کنده شوند، از روکش یا ایمپلنت استفاده می‌شود.